یبوست یک اختلال گوارشی بسیار رایج بین تمام ردههای سنی است که در صورت کاهش بیرون رفت روده به سه بار یا کمتر در یک هفته و در حالت شبیه یکبار و حتی کمتر از یکبار در هفته رخ میدهد.
در شرایطی که میزان آب در روده انسان به اندازه کافی نیست، ممکن است مدفوع خشک شود و در نتیجه هم بیرون رفت مدفوع به کار بسیار سختی تبدیل خواهد شد که ممکن است باعث درد بیمار شود.
در حال حاضر مبتلایان به یبوست هر ساله ۲٫۵ میلیون بار به پزشک مراجعه میکنند که در این میان تعداد زنان بزرگسال، بیشتر از مابقی است. باید در نظر گرفت که وجود عوامل تحریککنندهای مثل استرس هم میتواند باعث بروز بیشتر یبوست شود.
در کنار همه این نکتهها بد، باید بدانید که یبوست در بیشتر موارد به راحتی قابل درمان و حتی پیشگیری است و شما میتوانید با استفاده از روشهای مختلفی به مقابله با این بیماری بپردازید.
درمان خانگی یبوست
همانطور که پیش از این گفتیم، یبوست در بسیاری از موارد با درمانهای خانگی ساده قابل درمان خواهد بود. شما میتوانید با داشتن یک برنامه مشخص که همراه با یک رژیم غذایی خاص و حرکات ورژشی موثر است، یبوست خود را درمان کنید.
مواد غذایی موثر در درمان یبوست:
با استفاده از میوههایی مثل انجیر، آلو و انگو که از فیبر بالایی برخوردار هستند و با داشتن کالری کم، مقدار زیادی آب دارند میتوانید با مصرف روزانه آنها، مشکل یبوست خود را در بسیاری از موارد رفع کنید. همچنین با استفاده از سبزیجات خام، لوبیا و آجیلها میتوان مشکل یبوست را تا حد زیادی برطرف کرد.
سبزیجاتی که دارای آب بالایی هستند مثل سبزی خوردن هم به خاطر داشتن فیبر و منیزیم بالا برای درمان این بیماری کاربرد زیادی دارند. به طور کلی باید این نکته را در نظر بگیرید که در بیشتر موارد استفاده از مواد غذایی کمکالری اما پر از آب میتواند به حل کردن این مشکل کمک شایانی کند.
مایعات برای درمان یبوست:
در کنار مصرف میوه و مواد غذایی فیبر بالا و پر از آب، مصرف بیشتر آب آشامیدنی هم میتواند به بهبود بیماری شما کمک کند. البته باید این نکته را هم در نظر بگیرید که برای به ثمر رسیدن این روش، نه مصرف آب به صورت یکجا بلکه جا دادن آب فراوان در طی وعدههای مختلف روز است که ثمربخش خواهد بود. به طور کلی سعی کنید که دو ساعت یک بار دو لیوان آب کامل بنوشید.
در کنار نوشیدن آب خنک، استفاده از آب گرم یا حتی دمنوشهای گیاهی هم میتواند برای شما کارساز باشد. مثلا میتوانید دمنوشهایی مثل پونه و نعنا، لیمو ترش و حتی چای را برای بهبود یبوست خود استفاده کنید.
استفاده از ترکیبهایی مثل روغن جگر ماهی کاد، فیبر سیب و گلابی، آب آلوئهورا، پروبیوتیکها و پوست اسپرزه میتواند برای درمان یبوست شما کارساز باشد. باید در نظر بگیرید که این موارد همگی در طب سنتی سفارش شدهاند اما در نهایت بهتر است که در مورد استفاده از آنها برای درمان این بیماری، حتما از یک متخصص مشورت بگیرید.
عوامل تشدید کننده یبوست
داشتن یک رژیم غذایی نامناسب، استرس و مصرف بعضی از داروهای خاص باعث تشدید یبوست شما میشود. بنابراین اگر در معرض این بیماری هستید بهتر است که حتما در مورد مواردی که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت، دقت داشته باشید.
غذاهای با کالری زیاد:
مواد غذایی که کالری زیادی دارند اما فیبر چندان بالایی ندارند میتوانند باعث بروز یبوست شوند. مثلا مصرف پشت سر هم انواع پنیر، چیبس، هات داگ، کالباس و غذاهای یخزدهای که سدیم زیادی دارند هم میتواند باعث بروز یا تشدید یبوست شود. غذاهایی که دارای چربی زیادی هستند مثل سیب زمینی سرخ شده، فستفودها و ساندویچهای پنیری هم میتواند یبوست شما را تشدید کند.
آرد هم مادهای محسوب میشود که هیچ فیبری ندارد به همین خاطر مصرف پشت سر هم آن باعث خشکی روده و در نتیجه بروز یبوست خواهد شد. اگر میخواهید از این بیماری جلوگیری کنید بهتر است از مصرف پشت سرهم کافئین هم خودداری کنید. قهوه میتواند استرس و در نتیجه ادرار شما را هم افزایش دهد و همین قضیه هم خود تشدید کننده این بیماری است. البته باید این نکته را هم در نظر بگیرید که اثر قهوه روی سلامتی انسان به حد زیادی به فیزیولوژی بدن فرد ربط دارد.
مصرف لبنیات زیاد هم میتواند باعث یبوست شود. درصدی از انسانها هم مانند گونههای مختلفی از حیوانات، نمیتوانند لاکتور موجود در لبنیات را تحمل کنند. در صورت وجود چنین مشکلی، ممکن است که احتمال ابتلا به یبوست هم افزایش پیدا کند.
داروهایی که باعث یبوست میشوند:
در این بین داروهایی هم وجود دارند که استفاده متداوم از آنها میتواند احتمال ابتلا به یبوست را به شکل چشمگیری افزایش دهد. مثلا داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد تشنج، مکملهای غذایی، داروهای آهن و حتی موارد مخدر میتواند که میزان آب موجود در روده شما را به شکل چشمگیری کاهش داده و در نهایت منجر به ابتلا به یبوست شود.
لازم به ذکر است که در صورت رخ دادن چنین مشکلی بهتر است که حتما آن را سریعا با پزشک خود در اشتراک بذارید تا با مشورت او در مورد ادامه دادن داروهای ذکر شده تصمیمگیری کنید.
عوارض یبوست:
یبوست به طور عادی بیماریای نیست که بتواند مشکلات زیادی را برای فرد بیمار بهوجود آورد اما در این میان اتفاقاتی هستند که ممکن است با ادامه دار شدن بیماری رخ دهد.
افتادگی روده: مقدار کوچکی از بافت روده در بین ناحیه مقعد قرار گیرد. این شرایط منجر به ترشح موکوس از مقعد می شود. بهتر است که در صورت رخ دادن این اتفاق سریعتر به پزشک خود مراجعه کنید.
بهم فشرده شده مدفوع: در شرایطی که فعالیت روده انسان با مشکل مواجه میشود، ممکن است که نتوان مدفوع را به راحتی دفع کرد. در این بین در برخی از موارد ممکن است تودهای از مدفوع ایجاد گردد که تنها به صورت دستی میتوان آن را جدا کرد.
ایجاد شدن شکاف در مقعد: زمانی با این مشکل روبرو خواهید شد که یبوست شما برای مدتی طولانی ادامه پیدا کند. در چنین حالتی، ممکن است که عدم خروج مدفوع باعث ایجاد شکاف در مقعد شما شود. به همین خاطر بهتر است که در صورت عدم درمان یبوست با روشهای خانگی، حتما به پزشک مراجعه کنید.
به طور کلی باید این نکته را در نظر بگیرید که یبوست ممکن است به شکل پیشرفتهای بیمار را گرفتار کند. در این صورت بهترین کار مراجعه به پزشک عمومی است. حتی این احتمال وجود دارد که پزشک عمومی بیمار را برای تشخیص نوع حادتری از یبوست به متخصص گوارش بفرستد. به همین خاطر بهتر است که حتما درمان این بیماری را تا حل کامل مشکل ادامه دهید.
درمان یبوست کودکان
کودکان هم از جمله گروههایی هستند که بیشتر در معرض ابتلا به بیماری یبوست قرار دارند. در ابتدا اما باید این نکته را در نظر بگیرید که برخی از والدین تصور میکنند که کودکشان باید هر روز حتما اجابت مزاج داشته باشد اما این موضوع چندان مهم نیست و سهولت تخلیه موضوع مهمتری محسوب میشود.
یادتان نرود که یبوست در دوران نوزادی یا ماههای اول تولد نیاز به پیگیریهای بیشتری نسبت به ۵ سالگی به بالا دارد و بهتر است که در صورت رخ دادن چنین مشکلی حتما و حتما سریعتر فرزند خود را نزد پزشک ببرید.
اما به جز این مورد، بیشتر یبوستهایی که در کودکان رخ میدهد به دوران بعد از رفتن به مهد کودک برمیگردد. در این حالت رژیم غذایی کودک دچار تغییر میشود و همین قضیه هم ممکن است باعث ابتلای او به این بیماری شود.
در مراحل ابتدایی ابتلا کودک به یبوست میشود از مواد غذایی که پیش از این نام آنها را آوردیم مثل آلو، کدو سبز و کدو حلوایی برای درمان بیماری استفاده کرد. جا دادن این موارد در رژیم غذایی کودک میتواند مشکل ابتلای او به این بیماری را تا حد زیادی حل کند.
در صورتی که این درمانهای خانگی کارساز نبودند، مصرف یک سری دارو با مشورت پزشک میتواند به درمان یبوست کودکان کمک کند. باید در نظر گرفت که نباید این داروها را بدون دستور پزشک قطع کرد زیرا ممکن است این کار باعث برگشت بیماری در کودک شود.
در صورت کارساز نبودن این داروها هم پزشک شما را به درمان فیزیکی ارجاع خواهد داد که در آن جا کودک با استفاده از تخلیه روده درمان خواهد شد. به طور خلاصه، بهترین راه برای مقابله با بیماری یبوست، واکنش به موقع از سمت شما است.